Słownik Polskiej Myśli Politycznej
Stanisław Sokołowski
Stanisław Sokołowski, ur. w Krakowie w r. 1537, tamże zmarł 31 marca (lub 7-8 kwietnia) 1593 r., teolog katolicki i kaznodzieja, pochodzący z ubogiej rodziny mieszczańskiej. Studiował w Akademii Krakowskiej i w Wittemberdze; w 1561 r. otrzymał bakalaureat, a w następnym roku magisteriat nauk wyzwolonych i filozofii, zaś od 1564 r. był profesorem wydziału filozoficznego, a następnie teologicznego Akademii Krakowskiej. Z kolei wyjechał z kraju do Rzymu, Pawii i Bolonii, gdzie w 1575 r. uzyskał doktorat teologii. Po powrocie do kraju po czteroletnich studiach przyjął święcenia kapłańskie, wiosną 1576 r. został kaznodzieją nadwornym króla Stefana Batorego (1576-80); w 1579 r. otrzymał prepozyturę w kościele Św. Floriana w Krakowie, a po opuszczeniu dworu podjął aktywność pisarską (wyłącznie po łacinie), wykładając jednocześnie retorykę w Akademii Krakowskiej., a od 1584 r. pełniąc godność kanonika kapituły krakowskiej Autor wielu rozpraw teologicznych i polemicznych oraz kazań (Opera, 2 t., Kraków 1591-98), opracował jedyny w XVI w. polski podręcznik retoryki kościelnej (Partitiones Ecclesiasticae 1589), opiekował się licznymi młodymi filozofami i teologami (m.in. Andrzejem Schoneusem).
Opracowania: Słomiński K., Ksiądz Stanisław Sokołowski, “Przegląd Powszechny” 1892, t. 2-3; Cichowski H., Ks. Stanisław Sokołowski a Kościół Wschodni. Studium z dziejów teologii w Polsce w w. XVI, Lwów 1929; Usowicz A., Poglądy moralno- polityczne ks. Stanisława Sokołowskiego, “Nasza Przeszłość”, t. 2, 1946; Bracha F., Nauka Stanisława Sokołowskiego o znamionach prawdziwego Kościoła, “Nasza Przeszłość”, t. 3, 1947; Klawek A., Zarys dziejów teologii katolickiej w Polsce, Kraków 1948; Rosicka J., O wyobraźni ekonomicznej Polaków, Kraków 1991; Bieńkowski T., Stanisława Sokołowskiego traktat o kształceniu młodzieży szlacheckiej, “Rozprawy z Dziejów Oświaty”, t. 39 (2000).