Aktualność

Zapraszamy na seminarium Polacy i Czesi o Europie – dziedzictwo i jego konsekwencje

seminarium

 
- jak w przypadku polskim i czeskim ewoluowało postrzeganie miejsca Polski/Polaków oraz Czech/Czechów w Europie
- jak w obu tradycjach politycznych rozumiano tożsamość europejską i jakie miało to praktyczne skutki polityczne w polityce wewnętrznej i zagranicznej obu państw czy działaniach podejmowanych przez elity obu narodów na arenie międzynarodowej, gdy Polacy i Czesi znajdowali się pod obcym panowaniem lub w warunkach braku faktycznej suwerenności.
 
Liczymy, że uczestnicy seminarium zwrócą uwagę na podobieństwa i różnice tych tradycji, rozważając, na ile wynikały one z doświadczeń historycznych obu narodów, ich położenia geopolitycznego, z przyjmowania obcych wpływów, jak też wewnętrznie się one różnicowały w zależności od zajmowania określonych stanowisk ideowo-politycznych (np. konserwatywnych, liberalnych, socjalistycznych, nacjonalistycznych) – czy te same różnice i podobieństwa przejawiają się np. między polskimi i czeskimi konserwatystami, co między liberałami z obu państw. Takie ujęcie ma służyć odpowiedzi na pytanie, czy polskie i czeskie tradycje analizy i oceny miejsca obu narodów/państw w Europie – zwłaszcza w regionie – są czynnikiem utrudniającym ich obecną współpracę, czy też dla tej współpracy neutralnym bądź jej sprzyjającym.
 
Wystąpią:
- prof. Petr Hlaváček (Uniwersytet Karola w Pradze)
- prof. Piotr Kimla (Wydział Studiów Międzynarodowych i Politycznych UJ)
- dr Michal Pehr (Instytut Masaryka w Pradze)
- dr Paweł Ukielski (wicedyrektor Powstania Warszawskiego, Instytut Studiów Politycznych PAN)
- prof. Artur Wołek (Akademia Ignatianum)
 
Współorganizator: Instytut Myśli Józefa Tischnera.
 
Miejsce obrad: Instytut Myśli Józefa Tischnera, ul. Sławkowska 14, Kraków.
 
Zgłoszenia udziału: biuro@omp.org.pl (do 11 października)
 
Spotkanie będzie tłumaczone symultaniczne. Prosimy o zabranie dokumentu tożsamości.
 
Dyskusja jest organizowana w ramach projektu 'Przedmurze, most, prawe płuco, zapomniane peryferie? Polaków i Czechów koncepcje własnego miejsca w Europie' - zadania publicznego współfinansowanego przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP w konkursie "Forum Polsko-Czeskie na rzecz zbliżenia społeczeństw, pogłębionej współpracy i dobrego sąsiedztwa 2018".
 
*** 
Polecamy książki:
 
Wolność. Polskie i czeskie dylematy
Tom ukazujący, jak w ciągu wieków zmieniało się postrzeganie idei wolności w polskiej i czeskiej teorii i praktyce politycznej. Jego twórcy – naukowcy i publicyści z Polski i Czech – prezentują dyskusje na ten temat na tle losów obu narodów i państw, zwłaszcza w przełomowych okresach ich historii, np. w czasie nieudanych zabiegów o uratowanie I RP, w dobie czeskiego odrodzenia narodowego czy podczas zmagań z komunistycznym zniewoleniem. Ukazują rozważania o wolności autorstwa czołowych polskich i czeskich myślicieli i polityków, m.in. Pawła Włodkowica, Petra Chelčickiego, Pavla Stránskiego, Stanisława Orzechowskiego, Tadeusza Kościuszki, Hugona Kołłątaja, Tomáša Garrigue Masaryka, Václava Havla i Jana Pawła II. Szukają również odpowiedzi na pytanie, czy polskie i czeskie rozumienie wolności zbliża do siebie Polaków i Czechów, czy też jest raczej przyczyną nieporozumień między nimi. Zastanawiają się wreszcie nad tym, czy przedstawiane w tej książce tradycje dyskusji o wolności stanowią oryginalny wkład w europejskie debaty na ten temat i czy mogą one mieć wpływ na dokonywaną przez Czechów i Polaków ocenę obecnej kondycji i ewolucji Unii Europejskiej.
 
Kryzys Unii Europejskiej
Książka zawierająca analizy polskich i czeskich politologów, ekonomistów i publicystów, szukających odpowiedzi na pytania:
- Czy UE jest zdolna przezwyciężyć kryzys ekonomiczny i polityczny, czy też scenariusz jej rozpadu powinien być brany poważnie pod uwagę?
- Jakie i czyje interesy przesądzą o kierunku ewolucji UE w najbliższych latach?
- Czy pogłębianie integracji europejskiej jest receptą na przezwyciężenie słabości Unii?
- Jak funkcjonują formalne i nieformalne mechanizmy podejmowania decyzji w UE, wykorzystywane w obecnej grze politycznej o zmianę jej kształtu?
- Jaki powinien być podział kompetencji między instytucjami unijnymi i państwami członkowskimi?
- Jak rozwiązać problem deficytu demokracji instytucji UE, które nie pochodzą z wyborów i nie mają społecznej legitymizacji?
- Czy Polsce i Czechom bardziej opłaca się być w unijnym „głównym nurcie”, czy iść własną drogą, nawet za cenę konfliktów z najsilniejszymi państwami w UE?
 
Bezpłodny sojusz? Polska i Czechy w Unii Europejskiej
„Prezentowany tom esejów jest unikalny. Po raz pierwszy po 1989 r. ludzie zajmujący się na co dzień polityką, i praktycznie, i naukowo, postanowili podjąć próbę odpowiedzi na pytanie, czy Polska i Czechy mają wspólne interesy i czy mogą bliżej współpracować na forum Unii Europejskiej. Można tu znaleźć głosy polityków, publicystów i naukowców, różnorodne, ale o wspólnym mianowniku. Jest nim pytanie o możliwość wypełnienia konkretną polityczną treścią przekonania o kulturowej bliskości Polaków i Czechów.
Do wspólnych konkluzji autorzy naturalnie nie dochodzą, ale uderzające są podobieństwa w sceptycznym podejściu do elit politycznych własnych krajów, optymistycznych wizji integracji europejskiej i roli Unii Europejskiej w stosunkach międzynarodowych, ostrożność w ocenie stanu współpracy polsko-czeskiej. Uderzające są również różnice w spojrzeniu na kluczowe kwestie polityki europejskiej. Rozbieżności, których można się spodziewać, jak w sprawie Wspólnej Polityki Rolnej, ale i tam, gdzie różnice interesów nie są takie oczywiste (wspólna waluta europejska, dalsza integracja UE, polityka energetyczna, metody wyjścia z obecnego kryzysu). I to chyba jest główna zaleta prezentowanej książki – stworzenie pierwszego szkicu do mapy tożsamych i rozbieżnych interesów Polski i Czech, mapy niezbędnej do prowadzenia wspólnych przedsięwzięć na arenie europejskiej”. (ze Wstępu)
 
Petr Fiala, Koniec beztroski. O Europie, demokracji i polityce, jakiej nie chcemy
Wybór tekstów czołowego czeskiego politologa, byłego rektora Uniwersytetu Masaryka, współtwórcy cenionego think-tanku Centrum Studiów nad Demokracją i Kulturą z Brna, który z naukowca zmienił się w aktywnego polityka – prezesa Obywatelskiej Partii Demokratycznej. To książka o tym, co stało się w ostatnich latach z polityką w Europie i jakie ma to skutki dla życia Europejczyków. 
„Możliwe, że jestem na tyle doświadczony i oczytany, by sceptycznie odnieść się do obietnic raju na ziemi. Nie jestem gotowy poświęcić tych dobrych rzeczy, które mamy, tylko dlatego, że ktoś myśli, że coś innego mogłoby być jeszcze lepsze. Jestem za zmianami, ale w ramach ciągłości, w oparciu o jasną definicję problemu i z bardzo konkretnym celem. I dlatego jestem konserwatystą. Myślę, że jest to najnowocześniejsza i najbardziej nonkonformistyczna postawa z tych, które mamy dziś do dyspozycji”. (fragment tekstu Polityka konserwatywna)
„Polski czytelnik znajdzie w książce Petra Fiali to, co w pisarstwie politycznym jest najważniejsze: trzeźwe i subtelne analizy, trafne diagnozy i ten osobliwy ton roztropności, jaki charakteryzuje dobrze uformowaną postawę konserwatywną”. (prof. Ryszard Legutko)