Urodził się 16 stycznia 1829 w Rzeczycy (gubernia mińska), ukończył szkoły w Mińsku, a następnie prawo na uniwersytecie w Petersburgu. W 1857 r. został profesorem prawa kryminalnego tego uniwersytetu, ale po czterech latach złożył rezygnację, gdy władze carskie brutalnie stłumiły zamieszki studenckie. Utrzymywał kontakty z wieloma radykalnymi ugrupowaniami i bronił ich działaczy w procesach politycznych, w tym w słynnym procesie Proletaryatu I. Należał do redakcji czasopisma „Wiestnik Jewropy”, a od 1876 redagował warszawski miesięcznik „Ateneum”. Z ukazującym się do 1901 r. „Ateneum” współpracowali m.in.: P. Chmielowski, I. Chrzanowski, B. Prus. Razem z Erazmem Piltzem redagował także w Petersburgu tygodnik „Kraj” (1882-1909; od 1907 dziennik), przeznaczony przede wszystkim dla Polaków żyjących po wschodniej stronie Bugu. Promował w nim opcje prorosyjską i ugodową. Współpracowali z nim: J. Tokarzewicz, L. Grendyszyński, E. Orzeszkowa, B. Prus i inni. Działając w Petersburgu, Spasowicz propagował literaturę polska, ale jednocześnie uważał, że odrębność Polaków powinna mieć charakter wyłącznie kulturowo-językowy. Pomimo rusofilstwa i ugodowości, był uznawany za wybitną postać, sam zaś uważał się za patriotę. Poświęcił obszerne studium polityce Wielopolskiego, którego cenił i szanował, uważając się za jego stronnika. Swoje zainteresowania badawcze realizował także, oddając się studium nad polskim romantyzmem. Czynił to jednak z pozycji pozytywisty i zdecydowanego krytyka romantyzmu- chociaż w czasach swojej młodości uważał jeszcze romantyzm za ważny czynnik spajający świadomość narodową. Zgodnie z duchem swojej epoki, dzielił prądy literacko-umysłowe na postępowe (demokratyczne) i wsteczne (negacyjne). Zajmując się teorią narodu, uznał to pojęcie za czysto formalne, niewypełnione treścią, w które mogą wpisywać się zarówno wątki „postępowe”, jak i „negacyjne”. W dążeniach narodowościowych, jak sądził Spasowicz, mogą być maskowane różnorodne interesy grup społecznych. Z tej pozycji krytykował Zygmunta Balickiego, a także wszystkich zwolenników dążeń niepodległościowych Polski. Zupełnie inne stanowisko przyjmował jako filozof prawa, specjalista od prawnych aspektów wolności woli i odpowiedzialności moralnej, krytykował tu pozytywizm prawniczy i szkołę Lambroso. Jak się często zaznacza, był jednym z pierwszych, który do analiz prawniczych próbował wprowadzać elementy filozofii Bergsona. Wiele inspiracji czerpał także z prac swojego przyjaciela, Włodzimierza Sołowiowa. Zmarł 27 października 1906 r. w Warszawie. Opublikował m.in.: Studia nie z natury (1881); Dzieje literatury polskiej (w: Obzor istorii sławianskich litieratur 1865, wyd. pol. 1885); Pisma (tom 1-9, Petersburg 1892-1908); A. Wielopolski i polityczni jego spadkobiercy (pol.: 1881); wznowienie wyboru pism: Pisma krytycznoliterackie (1981). Literatura przedmiotu (wybór): Maciej Jankowski, Być liberałem w czasie trudnym. Rzecz o Włodzimierzu Spasowiczu, Łódź 1996; Andrzej Jaszczuk, Czy Włodzimierz Spasowicz był zdrajcą narodu?, „Kwartalnik Historyczny” 1994 nr 2, s. 11-25; Andrzej Jaszczuk, Liberalizm contra nacjonalizm, Lublin 1999; A. Kwidzińska, „Obrona bytu”. Wczesne poglądy polityczne ugodowców z Królestwa Polskiego w świetle petersburskiego „Kraju”, „Annales UMCS”, vol LVI (2001), s. 55-82; Marzenna Paszkowska, Włodzimierz Spasowicz - Polak z Białorusi. Szkic do portretu, w: Wielokulturowość polskiego pogranicza. Ludzie-idee-prawo, Białystok 2003, s. 375-379; Ewa Sławęcka, Włodzimierz Spasowicz jako krytyk literatury rosyjskiej, Wrocław-Warszawa-Kraków 1969. Opracował Mateusz Matyszkowicz