Postać
Jan Ferdynand Nax 1736-1810

Urodził się 11 kwietnia 1736 r. w Gdańsku. Był w dużym stopniu samoukiem. Po przyjeździe do Warszawy związał się z tamtejszym środowiskiem architektów: wiele zawdzięczał zwłaszcza Jakubowi Fontanie. Pracował w różnych częściach Polski, dla wielu zamożnych rodów, powierzających mu przebudowy i budowy swych siedzib, również zabudowań gospodarczych i ogrodów. Postulował wykonanie robót umożliwiających uspławnienie Warty i Pilicy oraz połączenie ich kanałem (docelowo jako fragmentu ogólnokrajowego systemu kanałów łączących polskie rzeki od Wielkopolski po Żmudź). Jego propozycje zyskały wsparcie Rady Nieustającej, ale wobec tego, że koszty przedsięwzięcia okazały się bardzo wysokie, nie zostało ono zrealizowane. Stanisław August Poniatowski nadał mu tytuł królewskiego architekta, choć odrzucił propozycję architekta, który chciał pracować dla króla w krakowskim. W latach 1778-1780 Nax mieszkał w Morawicy koło Kielc. Wciąż nie porzucił planów poprawiania stanu polskich szlaków wodnych – tworzył kolejne projekty, zyskujące uznanie i niezmiennie nierealizowane. W 1794 r. utracił majątek i przeniósł do Warszawy. Zmarł tam 19 stycznia 1810 r. Był autorem prac politycznych i ekonomicznych, w których przedstawiał się jako myśliciel jak na swą epokę dość postępowy zwłaszcza w kwestiach społecznych, choć odległy od oświeceniowego konstruktywizmu. Najbliżej mu było do stanowisk kameralistów i merkantylistów, natomiast zachował sceptyczny dystans względem fizjokratyzmu. Pozytywnie oceniał republikanizm amerykański i szwajcarski. Napisał m.in. będące polemiką z dziełem Stanisława Staszica Uwagi nad Uwagami czyli Obserwacja nad życiem Jana Zamoyskiego kanclerza i hetmana w. kor. (1789) i Wykład początkowych prawideł ekonomiki politycznej z przystosowaniem przepisów gospodarstwa narodowego do onego wydźwignięcia i polepszenia, stosownie do aktualnego stanu, w którym rzeczy zostają (1790).