Jan Ostroróg (1430?-1501), urodzony w Ostrorogu, w Poznańskiem, jako syn podstolego kujawskiego, starosty brzesko-kujawskiego Stanisława, w rodzinie możnowładców wielkopolskich skłonnych do współpracy w czeskimi husytami, niechętnych rządom Małopolan i nadmierny wpływom duchowieństwa. W latach 1453-1455 studiował w Erfurcie, potem prawdopodobnie wrócił do Królestwa Polskiego, następnie kontynuował studia w Bolonii, gdzie w 1459 r., jako człowiek świecki, uzyskał stopień doktora obojga praw, a w latach 1458-1460 pełnił funkcję lektora dekretów. Wróciwszy na stałe do Królestwa Polskiego około 1461 r. najpierw pracował w kancelarii królewskiej, następnie zaś w dyplomacji. Brał udział w ustalaniu warunków pokoju toruńskiego po wojnie trzynastoletniej z Zakonem Krzyżackim; posłował do papieży: Pawła II (1464) i Piusa II (1466-1467), w drugim przypadku – wraz z biskupem chełmińskim i pomezańskim, Wincentym Kiełbasą – bezskutecznie starając się o zatwierdzenie ustaleń pokoju toruńskiego i zdjęcie klątwy z poddanych krzyżackich, którzy przeszli na stronę polską. Kolejne poselstwo, w 1471 r. do Saksonii, przypłacił, być może za sprawą Macieja Korwina, uwięzieniem co najmniej na rok. Od 1465 r. piastował szereg stanowisk publicznych: w latach 1465-72 był kasztelanem międzyrzeckim, 1472-1474 prawdopodobnie podskarbim koronnym, 1474-1500 kasztelanem poznańskim, 1493-1498 starostą generalnym wielkopolskim, a w 1501 r. wojewodą poznańskim. Poza aktami działalności publicznej po 1464 r. pozostawił jedynie dwa niewielkich rozmiarów pisma. Zapewne późniejsza jest wygłoszona w 1467 r. mowa do papieża Piusa II pt. Peroratio domini Ostroróg coram domino Apostolico, zawierająca pochwałę czynów wojennych Polaków począwszy od Kadłubkowego Kraka-Grakcha i zasług misyjnych królów Władysława Jagiełły i Władysława Warneńczyka. Drugie dzieło, zapewne wcześniejsze i znacznie obszerniejsze, powstałe prawdopodobnie między połową lat 1460. a 1477 r. (najczęściej podaje się drugą datę; niektórzy podają jednak nawet lata 1447-1460), to zachowany w dwóch wersjach, krótszej i dłuższej, Memoriał o urządzeniu Rzeczypospolitej albo Memoriał w sprawie uporządkowania Rzeczypospolitej (Monumentum pro comitiis generalibus regni sub rege Casimiro pro Reipublicae ordinatione congestum; w wariantowej wersji zakończenie tytułu brzmi: ...pro suae Reipublicae utulitate congestum), składające się z krótkich artykułów, dotyczących stosunków kościelno-państwowych i spraw państwa. Ostroróg zmarł w swoim zamku w Grodzisku w 1501 r.
Wydania prac Ostroroga: wersja dłuższa opublikowana została po raz pierwszy w 1818 r. w “Pamiętniku Warszawskim”, redagowanym przez F. Bendkowskiego, wersja krótsza, jako Peroratio domini Ostroróg coram domino Apostolico (wraz z polskim przekładem), [w:] Pawiński A., Jana Ostroroga żywot i pismo “O naprawie Rzeczypospolitej”. Studjum z literatury politycznej XV wieku, Warszawa 1884 (ostatnie wyd.: Wybór mów staropolskich, oprac. B. Nadolski, Wrocław 1961); Clarissimi baronis Joannis Ostrorog juris utriusque doctoris monumentum [...] pro Reipublicae ordinatione, [w:] Rerum publicarum scientiae quae saeculo XV in Polonia viguit monumenta litteraria, ed. curavit Michael Bobrzyński, Cracoviae, Acad. Litterarum 1878, seria “Starodawne Prawa Polskiego Pomniki”, t. V, cz. I; to samo dzieło (wraz z polskim przekładem) ogłosił J.W. Bandtkie jako Pamiętnik dla naprawy Rzeczypospolitej, Warszawa 1831 oraz A. Pawiński [w:] Jana Ostroroga żywot i pismo..., wyd. cyt.; Memoriał o urządzeniu Rzeczypospolitej, [w:] 700 lat myśli polskiej, tom Filozofia i myśl społeczna XIII-XV wieku, pod red. J. Domańskiego, Warszawa 1978; Memoriał w sprawie uporządkowania Rzeczypospolitej, w przekł i oprac. A. Obrębskiego, Łódź 1994.
Opracowania: Rembowski A., Jan Ostroróg i jego memoryał O naprawie Rzeczypospolitej wobec historyi prawa i nauki politycznej, Warszawa 1884; Pawiński A., Jana Ostroroga żywot i pismo..., wyd. cyt.; Wierzbowski T., Jan Ostroróg. Pamiętnik ku pożytkowi Rzeczypospolitej, Warszawa 1891; Fijałek J., Domini Bartolus de Saxoferrato, Kraków 1914; Bartoš F.M., Husitskě vlivy v Monumentum Jana Ostroroga, “Jihočeský Sbornik Historicky”, 12, 1939 i 14, 1940; Lipiński E., Jan Ostroróg (próba ujęcia), “Ekonomista” 1953, nr 3; Gładysz A., Geneza poglądów prawno-politycznych Jana Ostroroga, “Przegląd Zachodni” 1954, nr 5-6; Voisé W., Doktryna polityczno- prawna Jana Ostroroga, “Państwo i Prawo” 1954, z. 6; Pietrusiewiczowa J., Jan Ostroróg, [w:] Z dziejów polskiej myśli filozoficznej i społecznej, t. I, Warszawa 1956; Sobociński W., Książki o świętokupstwie Husa a memoriał Ostroroga, “Kwartalnik Historyczny” 1957, nr 3; Sobociński W., Memoriał Jana Ostroroga a poczatki reformacji w Polsce, “Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 3, 1958 i 4, 1959; Strzelecka A., Uwagi w sprawie daty powstania i genezy “Monumentum” Ostroroga,
, urodzony w Ostrorogu, w Poznańskiem, jako syn podstolego kujawskiego, starosty brzesko-kujawskiego Stanisława, w rodzinie możnowładców wielkopolskich skłonnych do współpracy w czeskimi husytami, niechętnych rządom Małopolan i nadmierny wpływom duchowieństwa. W latach 1453-1455 studiował w Erfurcie, potem prawdopodobnie wrócił do Królestwa Polskiego, następnie kontynuował studia w Bolonii, gdzie w 1459 r., jako człowiek świecki, uzyskał stopień doktora obojga praw, a w latach 1458-1460 pełnił funkcję lektora dekretów. Wróciwszy na stałe do Królestwa Polskiego około 1461 r. najpierw pracował w kancelarii królewskiej, następnie zaś w dyplomacji. Brał udział w ustalaniu warunków pokoju toruńskiego po wojnie trzynastoletniej z Zakonem Krzyżackim; posłował do papieży: Pawła II (1464) i Piusa II (1466-1467), w drugim przypadku – wraz z biskupem chełmińskim i pomezańskim, Wincentym Kiełbasą – bezskutecznie starając się o zatwierdzenie ustaleń pokoju toruńskiego i zdjęcie klątwy z poddanych krzyżackich, którzy przeszli na stronę polską. Kolejne poselstwo, w 1471 r. do Saksonii, przypłacił, być może za sprawą Macieja Korwina, uwięzieniem co najmniej na rok. Od 1465 r. piastował szereg stanowisk publicznych: w latach 1465-72 był kasztelanem międzyrzeckim, 1472-1474 prawdopodobnie podskarbim koronnym, 1474-1500 kasztelanem poznańskim, 1493-1498 starostą generalnym wielkopolskim, a w 1501 r. wojewodą poznańskim. Poza aktami działalności publicznej po 1464 r. pozostawił jedynie dwa niewielkich rozmiarów pisma. Zapewne późniejsza jest wygłoszona w 1467 r. mowa do papieża Piusa II pt. Peroratio domini Ostroróg coram domino Apostolico, zawierająca pochwałę czynów wojennych Polaków począwszy od Kadłubkowego Kraka-Grakcha i zasług misyjnych królów Władysława Jagiełły i Władysława Warneńczyka. Drugie dzieło, zapewne wcześniejsze i znacznie obszerniejsze, powstałe prawdopodobnie między połową lat 1460. a 1477 r. (najczęściej podaje się drugą datę; niektórzy podają jednak nawet lata 1447-1460), to zachowany w dwóch wersjach, krótszej i dłuższej, Memoriał o urządzeniu Rzeczypospolitej albo Memoriał w sprawie uporządkowania Rzeczypospolitej (Monumentum pro comitiis generalibus regni sub rege Casimiro pro Reipublicae ordinatione congestum; w wariantowej wersji zakończenie tytułu brzmi: ...pro suae Reipublicae utulitate congestum), składające się z krótkich artykułów, dotyczących stosunków kościelno-państwowych i spraw państwa. Ostroróg zmarł w swoim zamku w Grodzisku w 1501 r.Wydania prac Ostroroga: wersja dłuższa opublikowana została po raz pierwszy w 1818 r. w “Pamiętniku Warszawskim”, redagowanym przez F. Bendkowskiego, wersja krótsza, jako Peroratio domini Ostroróg coram domino Apostolico (wraz z polskim przekładem), [w:] Pawiński A., Jana Ostroroga żywot i pismo “O naprawie Rzeczypospolitej”. Studjum z literatury politycznej XV wieku, Warszawa 1884 (ostatnie wyd.: Wybór mów staropolskich, oprac. B. Nadolski, Wrocław 1961); Clarissimi baronis Joannis Ostrorog juris utriusque doctoris monumentum [...] pro Reipublicae ordinatione, [w:] Rerum publicarum scientiae quae saeculo XV in Polonia viguit monumenta litteraria, ed. curavit Michael Bobrzyński, Cracoviae, Acad. Litterarum 1878, seria “Starodawne Prawa Polskiego Pomniki”, t. V, cz. I; to samo dzieło (wraz z polskim przekładem) ogłosił J.W. Bandtkie jako Pamiętnik dla naprawy Rzeczypospolitej, Warszawa 1831 oraz A. Pawiński [w:] Jana Ostroroga żywot i pismo..., wyd. cyt.; Memoriał o urządzeniu Rzeczypospolitej, [w:] 700 lat myśli polskiej, tom Filozofia i myśl społeczna XIII-XV wieku, pod red. J. Domańskiego, Warszawa 1978; Memoriał w sprawie uporządkowania Rzeczypospolitej, w przekł i oprac. A. Obrębskiego, Łódź 1994.Opracowania: Rembowski A., Jan Ostroróg i jego memoryał O naprawie Rzeczypospolitej wobec historyi prawa i nauki politycznej, Warszawa 1884; Pawiński A., Jana Ostroroga żywot i pismo..., wyd. cyt.; Wierzbowski T., Jan Ostroróg. Pamiętnik ku pożytkowi Rzeczypospolitej, Warszawa 1891; Fijałek J., Domini Bartolus de Saxoferrato, Kraków 1914; Bartoš F.M., Husitskě vlivy v Monumentum Jana Ostroroga, “Jihočeský Sbornik Historicky”, 12, 1939 i 14, 1940; Lipiński E., Jan Ostroróg (próba ujęcia), “Ekonomista” 1953, nr 3; Gładysz A., Geneza poglądów prawno-politycznych Jana Ostroroga, “Przegląd Zachodni” 1954, nr 5-6; Voisé W., Doktryna polityczno- prawna Jana Ostroroga, “Państwo i Prawo” 1954, z. 6; Pietrusiewiczowa J., Jan Ostroróg, [w:] Z dziejów polskiej myśli filozoficznej i społecznej, t. I, Warszawa 1956; Sobociński W., Książki o świętokupstwie Husa a memoriał Ostroroga, “Kwartalnik Historyczny” 1957, nr 3; Sobociński W., Memoriał Jana Ostroroga a poczatki reformacji w Polsce, “Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 3, 1958 i 4, 1959; Strzelecka A., Uwagi w sprawie daty powstania i genezy “Monumentum” Ostroroga,)