Słownik Polskiej Myśli Politycznej
Piotr Grabowski
Piotr Grabowski (zm. 1625), w młodości podróżował po Europie, po powrocie przyjął święcenia kapłańskie i został proboszczem w Parnawie (Inflanty), gdzie posiadał również majątek ziemski. Wedle K. Niesieckiego, pochodził z rodziny szlacheckiej herbu Dołęga i tytułował się proboszczem poznańskim. W pracach zajmował się sprawami politycznymi i ekonomicznymi. Reprezentował poglądy merkantylistyczne; dla wzmożenia monopolu państwa w handlu zbożem proponował m.in. przejęcie przez nie dziesięcin z odszkodowaniem dla Kościoła (Zdanie syna koronnego o pięciu rzeczach Rzeczypospolitej należących, 1595); opracował też plan zawiązania ligi antytureckiej z udziałem ludów azjatyckich. W "Polsce niżnej albo osadzie polskiej" (1596) przedstawił projekt kolonizacji kresów wschodnich dla ich obrony przed najazdami; pierwszy postulował też zalożenie szkoły rycerskiej. Uznawane m.in. przez Stanisława Tarnowskiego autorstwo Grabowskiego Zwierciadła Rzeczypospolitej Polskiej na początku r. 1598 wystawione nie jest pewne. Przypisuje mu się także autorstwo m.in. tekstów O żydach, O armatach (lub O annałach, O annatach) oraz Akta konfederacjej wojska stołecznego in anno 1612.
Wydania dzieł: Zdanie syna koronnego o piąciu rzeczach Rzeczypospolitej Polskiej należących oraz Polska Niżna albo osada polska na cześć i chwałę Panu Bogu Wszechmogącemu i na wiele zacnych ozdób i pożytków Rzeczypospolitej Polskiej, a osobliwie na ochronienie pogranicznych państw od Tatar i na uczciwe opatrzenie rozpłodzonych synów koronnych pachołkom chudym podana, [w:] Merkantylistyczna myśl ekonomiczna w Polsce XVI i XVII wieku. Wybór pism, oprac. J. Górski i E. Lipiński, Warszawa 1958.
Opracowania: Strasburger E., Poglądy ekonomiczne w Polsce w XV i XVI w., “Ekonomista” 1918; Kurdybacha Ł., Staropolski ideał wychowawczy, Lwów 1938; Suchodolski B., Polska myśl pedagogiczna w okresie renesansu, Warszawa 1953; Górski J., Poglądy merkantylistyczne w polskiej myśli ekonomicznej XVI i XVII wieku, Wrocław-Warszawa 1958; Manikowski A., Encyklopedia Historii Gospodarczej Polski do 1945 roku, t. I, Warszawa 1981; Rosicka J., O wyobraźni ekonomicznej Polaków, Kraków 1991.